کاتالیزور خودرو یک قطعه مهم در سیستم تخلیه گازهای خودرو است که در فرآیند تبدیل گازهای ضایعه احتراق به گازهای کم آلاینده نقش مهمی دارد. این قطعه برای کاهش اثرات زیان‌آور گازهای خروجی موتور خودرو مانند اکسیدهای نیتروژن (NOx)، کربن‌مونوکسید (CO) و هیدروکربن‌ها مسئول است.
کاتالیزور معمولاً شامل دو قسمت اصلی است:
1_ کاتالیزور اکسیداسیون (اکسید کردن)
این قسمت از کاتالیزور به اکسیداسیون CO و هیدروکربن‌ها (HC) می‌پردازد. این فرآیند به وسیله‌ی اکسیژن از هوا صورت می‌گیرد.
2_ کاتالیزور ردوکتیو (احیا کردن)
این بخش از کاتالیزور به تبدیل اکسیدهای نیتروژن (NOx) به ازت (N2) و اکسید کربن (CO) به گاز کربن دی‌اکسید (CO2) می‌پردازد. این فرآیند با استفاده از ایجاد محیط با احتراق فقراکسیجن انجام می‌شود.
کاتالیزورهای خودرو معمولاً از موادی مانند پلاتینیوم، پالادیم و رودیمیم ساخته شده‌اند که به عنوان کاتالیزورهای نیمه‌فلزی (catalytic metals) شناخته می‌شوند. این مواد در کاتالیز فرآیندهای شیمیایی موثر هستند. کاتالیزور خودرو بهبود کیفیت هوای محیطی را افزایش می‌دهد و با کاهش انتشار گازهای آلاینده، به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
کاتالیزور چگونه کار می کند؟
کاتالیزور در سیستم تخلیه خودرو به عنوان یک واحد کلیدی برای کاهش آلاینده‌های گازهای خروجی از موتور و تبدیل آنها به گازهای کم آلاینده نقش دارد. عملکرد کاتالیزور از طریق دو فرآیند اصلی به نام‌های اکسیداسیون و ردوکس انجام می‌شود.
اکسیداسیون (اکسید کردن)
در این فرآیند، گازهای کربن‌مونوکسید (CO) و هیدروکربن‌ها (HC) که از موتور تولید می‌شوند، به وسیله‌ی اکسیژن از هوا اکسیده می‌شوند. این فرآیند با استفاده از کاتالیزور اکسیداسیون صورت می‌گیرد و به تبدیل CO به گاز کربن دی‌اکسید co2 و هیدروکربن‌ها به اکسید کربن و آب منجر می‌شود.
ردوکس ( احیا کردن)
در این بخش، اکسیدهای نیتروژن (NOx) که از موتور به وجود می‌آیند، با استفاده از گازهای احتراقی موجود در گازهای خروجی (مثل هیدروکربن‌ها) به ازت (N2) و اکسید کربن (CO) تبدیل می‌شوند. این فرآیند به وسیله‌ی کاتالیزور ردوکس انجام می‌شود.
کاتالیزورها عمدتاً از موادی مانند پلاتینیوم، پالادیم، و رودیمیم ساخته می‌شوند که به عنوان کاتالیزورهای نیمه‌فلزی شناخته می‌شوند. این مواد در سطح کاتالیزور حاکمیت دارند و فرآیندهای شیمیایی را تسریع می‌دهند بدون این‌که خود به صورت جزء فرآیند تغییر کنند.
کاتالیزورهای خودرو بهبود کیفیت هوای محیطی را افزایش می‌دهند و به حفظ محیط زیست کمک می‌کنند. این تکنولوژی به ویژه در کاهش انتشار NOx، CO و هیدروکربن‌ها از خودروها مؤثر است.
علایم خرابی کاتالیزور خودرو
علایم خرابی کاتالیزور خودرو ممکن است متنوع باشند و به ویژگی‌های خاص سیستم تخلیه و عملکرد کاتالیزور مرتبط باشند. در زیر، برخی از علایم خرابی کاتالیزور ماشین آورده شده‌اند:
1_ چراغ چک موتور (Check Engine Light)
اگر چراغ چک موتور روشن شود، ممکن است به علت خرابی کاتالیزور باشد. سیستم مدیریت موتور ممکن است اطلاعات نامناسبی از کاتالیزور دریافت کرده باشد و این اطلاعات باعث روشن شدن چراغ چک موتور می‌شوند.
2_ افزایش مصرف سوخت
خرابی کاتالیزور ممکن است باعث افزایش مصرف سوخت شود. این امر به علت کاهش کارایی سیستم تخلیه و نقص در فرآیندهای احتراق می‌باشد.
3_ عملکرد نامناسب موتور
کاتالیزور خراب می‌تواند باعث عملکرد نامناسب موتور شود، از جمله شتاب ناپایدار یا درست کار نکردن موتور .
4_ صدای غیرعادی
در برخی موارد، خرابی کاتالیزور می‌تواند به صدای غیرعادی از سیستم تخلیه یا زنگ‌های ناشی از لرزش‌های نامطلوب منجر شود.
5_ بوی آلاینده
اگر کاتالیزور آسیب دیده باشد، ممکن است بوی نامطلوبی تولید کند. این ممکن است به دلیل انتشار گازهای آلاینده ناشی از احتراق ناقص در سیستم تخلیه باشد.
6_ اختلالات در حرکت و توقف خودرو
خرابی کاتالیزور ممکن است باعث اختلالات در عملکرد خودرو در زمان حرکت یا توقف شود در صورت مشاهده هرکدام از این علائم، توصیه می‌شود که برای بازبینی و تعمیرات تخصصی خودرو به کلینیک تخصصی برادران فرخنده مراجعه کنید تا با تشخیص دقیق‌تر کارشناسان از وضعیت کاتالیزور و سیستم تخلیه گازها خدمات تخصصی کیا و هیوندای بر روی خودرویتان صورت گیرد.