سیستم ترمز یکی از حیاتی ترین بخش‌های ایمنی در هر خودرویی محسوب می‌شود و عملکرد صحیح آن به کیفیت و سلامت روغن ترمز وابسته است. روغن ترمز به‌عنوان واسطه‌ای برای انتقال نیروی فشاری از پدال ترمز به چرخ‌ها عمل می‌کند و کوچک‌ترین تغییر در ویژگی‌های فیزیکی یا شیمیایی آن می‌تواند کارایی ترمز را به‌طور چشم‌گیری کاهش دهد.
یکی از مشکلاتی که ممکن است برخی از صاحبان خودروهای هیوندای و کیا با آن مواجه شوند، کف کردن روغن ترمز در مخزن یا مسیرهای انتقال است. این پدیده نه‌تنها غیرعادی است، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از ایرادات جدی‌تر در سیستم ترمز باشد که در صورت بی‌توجهی، ایمنی خودرو را به خطر می‌اندازد.
کف کردن روغن ترمز معمولاً به دلایلی نظیر ورود هوا به مدار هیدرولیک، استفاده از روغن بی‌کیفیت، یا افزایش بیش از حد دمای سیستم رخ می‌دهد. در خودروهای هیوندای و کیا که سیستم ترمز آن‌ها دارای حساسیت و تکنولوژی دقیق‌تری است، این موضوع باید با دقت بیشتری بررسی و برطرف شود.
در ادامه این مقاله، به بررسی دقیق علل بروز این مشکل، نشانه‌های ظاهری آن، و راهکارهای پیشگیری و رفع آن خواهیم پرداخت تا رانندگان بتوانند با دانش بیشتر، سلامت سیستم ترمز خودرو خود را حفظ کنند.
علل فنی کف کردن روغن ترمز
کف کردن روغن ترمز یکی از نشانه‌های غیرطبیعی در سیستم ترمز خودرو است که نباید نادیده گرفته شود. این پدیده معمولاً ناشی از تغییر در خواص فیزیکی روغن ترمز یا وجود اختلال در مدار هیدرولیک ترمز می‌باشد. در خودروهای هیوندای و کیا، به‌دلیل ساختار دقیق و حساس سیستم ترمز، بروز چنین حالتی می‌تواند باعث کاهش چشمگیر کارایی ترمز و تهدیدی برای ایمنی خودرو گردد. در ادامه به مهم‌ترین علل فنی این مشکل اشاره می‌کنیم:
ورود هوا به مدار ترمز
اصلی‌ترین و شایع‌ترین علت کف کردن روغن ترمز، وجود هوا در سیستم هیدرولیک ترمز است. حباب‌های هوا تحت فشار ایجاد کف می‌کنند و در عملکرد ترمز اختلال ایجاد می‌کنند. این اتفاق ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- نشتی در شیلنگ‌ها یا اتصالات مدار ترمز
- تعویض نادرست روغن ترمز بدون هواگیری صحیح
- باز شدن درب مخزن روغن ترمز برای مدت طولانی
استفاده از روغن ترمز بی‌کیفیت یا ناسازگار
استفاده از روغن‌های نامرغوب یا با استاندارد نامناسب ( مانند ترکیب DOT متفاوت از نوع توصیه‌شده ) می‌تواند منجر به کف کردن روغن در اثر واکنش با رطوبت یا افزایش دما شود. این مسأله در خودروهای پیشرفته‌تر مانند هیوندای و کیا با سیستم ترمز ABS یا ESP، اثر منفی بیشتری خواهد داشت.
افزایش بیش از حد دمای روغن ترمز
در مواقعی که سیستم ترمز تحت فشار شدید یا ترمزگیری مداوم (مانند رانندگی در سرازیری‌های طولانی) قرار می‌گیرد، دمای روغن ترمز افزایش می‌یابد. در این حالت، اگر روغن از کیفیت کافی برخوردار نباشد یا آب جذب کرده باشد، دچار تبخیر جزئی شده و در مخزن یا لوله‌ها کف ایجاد می‌کند.
آلودگی روغن ترمز
ورود رطوبت، گردوغبار، ذرات معلق یا ذرات فلزی به داخل مخزن روغن می‌تواند باعث ناپایداری در ساختار فیزیکی روغن شود. این آلودگی‌ها با ایجاد واکنش‌های شیمیایی یا کاهش غلظت، به تشکیل کف در مخزن کمک می‌کنند.
ایراد در پمپ ترمز یا بوستر
در موارد نادر، خرابی در پمپ اصلی ترمز یا بوستر ترمز (تقویت‌کننده هیدرولیکی) می‌تواند باعث مکش هوا یا اختلال در فشار یکنواخت روغن شده و به شکل‌گیری حباب و کف بیانجامد.
علائم هشداردهنده و روش‌های پیشگیری از کف کردن روغن ترمز
شناخت علائم اولیه‌ی کف کردن روغن ترمز و آگاهی از راهکارهای پیشگیرانه، نقش بسیار مهمی در حفظ ایمنی خودرو و جلوگیری از آسیب‌های جدی به سیستم ترمز دارد. در ادامه، مهم‌ترین نشانه‌ها و توصیه‌های فنی برای پیشگیری از این مشکل را مرور می‌کنیم:
علائم هشداردهنده
اسفنجی شدن پدال ترمز
اگر هنگام فشار دادن پدال ترمز احساس کنید پدال نرم، اسفنجی یا بیش از حد پایین می‌رود، ممکن است نشانه وجود هوا یا کف در مدار روغن ترمز باشد.
کاهش قدرت ترمزگیری
افزایش فاصله ترمز، واکنش کند سیستم ترمز یا نیاز به فشار بیشتر روی پدال، از نشانه‌های مهم عملکرد ناقص روغن ترمز است که ممکن است به دلیل کف کردن آن باشد.
شنیدن صدای غیرعادی در هنگام ترمزگیری
در صورت وجود هوا یا کف در سیستم، ممکن است هنگام ترمز صدای “خس‌خس” یا لرزش احساس شود که باید جدی گرفته شود.
نشتی یا کاهش سطح روغن ترمز در مخزن
مشاهده کاهش مداوم سطح روغن ترمز در مخزن (بدون نشتی ظاهری) می‌تواند نشان‌دهنده جذب رطوبت یا تبخیر بخشی از روغن و ایجاد کف باشد.
راهکارهای پیشگیری
بازدید و تعویض دوره‌ای روغن ترمز
روغن ترمز باید طبق دفترچه راهنمای خودرو (معمولاً هر ۲ تا ۳ سال) به‌طور کامل تخلیه و جایگزین شود. استفاده از روغن‌های باکیفیت و مطابق با استاندارد DOT تعیین‌شده توسط کارخانه اهمیت حیاتی دارد.
هواگیری دقیق سیستم ترمز
پس از هرگونه تعویض روغن یا تعمیر در سیستم ترمز، هواگیری کامل و تخصصی باید انجام شود تا از باقی ماندن هوا در مدار جلوگیری شود.
بررسی منظم مخزن روغن ترمز
بازرسی سطح، رنگ و شفافیت روغن در مخزن می‌تواند کمک کند تا هرگونه نشانه اولیه از آلودگی، کف یا کاهش کیفیت روغن در همان مراحل ابتدایی شناسایی شود.
اجتناب از باز ماندن درب مخزن
باز گذاشتن یا باز و بسته کردن مکرر درب مخزن، باعث ورود رطوبت و هوا به مدار می‌شود. باید در شرایط مناسب و با دقت انجام شود.
مراجعه به مراکز تخصصی در زمان بروز علائم
در صورت مشاهده هرگونه از علائم فوق، مراجعه به مراکز فنی معتبر و مجهز مانند کلینیک تخصصی خودرو، بهترین راه برای جلوگیری از تشدید مشکل است.
جمع‌بندی
سیستم ترمز خودرو یکی از مهم‌ترین بخش‌های ایمنی در هر خودرویی است و عملکرد صحیح آن مستلزم دقت و نگهداری مناسب است. کف کردن روغن ترمز، که به‌طور عمده ناشی از ورود هوا به مدار هیدرولیک، استفاده از روغن بی‌کیفیت، یا افزایش دمای غیرعادی روغن است، می‌تواند تهدیدی جدی برای کارایی سیستم ترمز و در نتیجه ایمنی خودرو به شمار رود.
با توجه به علائم هشداردهنده‌ای مانند نرم شدن پدال ترمز، کاهش قدرت ترمزگیری، یا شنیدن صدای غیرعادی هنگام ترمزگیری، رانندگان باید به‌سرعت به بررسی و رفع مشکل بپردازند. پیشگیری از بروز این مشکل نیز با تعویض به‌موقع روغن ترمز، هواگیری صحیح سیستم و استفاده از روغن‌های استاندارد و باکیفیت امکان‌پذیر است.
در نهایت، اگر با هر یک از این مشکلات مواجه شدید، کلینیک تخصصی برادران فرخنده با داشتن تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص، آماده است تا به شما در بررسی، تعمیر و نگهداری سیستم ترمز خودرو کمک کند. سلامت و ایمنی خودروی شما اولویت ماست.